Γράφει ο Καρκανέβατος Ιάκωβος, ψυχολόγος
Αυτό το διάστημα είναι σημαντικό, προκειμένου να δημιουργήσετε ένα θετικό κλίμα μέσα στο σπίτι, να χαλαρώσετε την πίεση που ασκείτε στους εαυτούς σας και στα παιδιά σας. Αν και υπάρχει η αίσθηση ότι πρέπει να επιλύσετε τα πάντα εδώ και τώρα, απαλλαγείτε από τους σκληρούς κανόνες και τα προγράμματα και βάλτε σε πρώτη προτεραιότητα την αγάπη και τη σύνδεση.
Το μονοπάτι για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να αντιμετωπίσουν αυτήν την κρίση είναι να συζητήσετε για αυτήν. Υπάρχουν μερικοί τρόποι που θα σας βοηθήσουν να περάσετε καλύτερα τις επόμενες εβδομάδες, και να καλλιεργήσετε μία κατάσταση επίγνωσης και κατανόησης μέσα στο σπίτι. Αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει επιβραβευτική, ακόμα και διασκεδαστική.
Ερωτήσεις και απαντήσεις
Πως μιλάτε στα παιδιά για στρεσσογόνους παράγοντες ζωής; Πως ξεκινάτε να τους μιλάτε για την πανδημία;
Αυτό πρέπει να γίνεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Ένας τρόπος για να καταλάβετε πως θα μιλήσετε στο παιδί είναι να το ρωτήσετε τι γνωρίζει και τι το ανησυχεί. Σ αυτό το σημείο θα πάρετε πληροφορίες για το τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι του. Είναι σημαντικό να κάνετε ξεκάθαρες ερωτήσεις, ώστε να μην σπείρετε κι άλλο φόβο μέσα τους. Μη φοβάστε να συζητήσετε για τον ιό, γιατί αυτό που συμβαίνει με τα παιδιά είναι ότι, όταν αποκρύπτετε πληροφορίες, στην πραγματικότητα τα κάνετε να νιώθουν πιο αγχωμένα και φοβισμένα.
Επομένως μιλήσετε για αυτόν, τί έχουν ακούσει σχετικά, οι φίλοι τους τι συζητάν, και γιατί τα σχολεία είναι κλειστά. Μιλήσετε τους με έναν πραγματιστικό και μη συναισθηματικό τρόπο. Τα παιδιά θα πιαστούν από αυτόν και θα βασιστούν σε αυτόν. Έπειτα καταρρίψτε οτιδήποτε έχουν ακούσει και δεν ισχύει. Πρέπει να είστε καθησυχαστικοί και να τους πείτε τους τρόπους με τους οποίους η οικογένεια παραμένει υγιής, και πως τα σχολεία και οι επιχειρήσεις κάνουν ό,τι χρειάζεται για το σκοπό αυτό.
Ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος για να προσεγγίσετε τη συζήτηση;
Εσείς οι γονείς είστε το νευρικό σύστημα της οικογένειας, όπως οι δάσκαλοι είναι το νευρικό σύστημα του σχολείου. Οτιδήποτε κάνετε περνάει ενεργειακά στα παιδιά σας. Έτσι θα πρέπει οι ίδιοι να πάρετε το χρόνο σας για να καλμάρετε τους εαυτούς σας, προτού μιλήσετε στα παιδιά. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται περισσότερο αυτά που κάνετε παρά αυτά που λέτε.
Είναι σημαντικό να είστε ειλικρινείς με το τι συμβαίνει και με το πως νιώθετε, καθώς αυτό βοηθά τα παιδιά να βασίζονται στα συναισθήματά τους. Αν ανησυχείτε κι εσείς τους λέτε ότι τίποτα δε συμβαίνει, αυτό θα τους δημιουργήσει σύγχυση.
Ακόμη, αφήστε τα παιδιά να πάρουν πρωτοβουλίες. Το καλύτερο πράγμα που έχετε να κάνετε είναι να τα αφήσετε να εκφραστούν για το τι συμβαίνει με οποιονδήποτε τρόπο αυτά θέλουν.
Πως θα δημιουργήσετε ένα κλίμα κανονικότητας;
Βασιστείτε σε μία ρουτίνα. Τα παιδιά διαπρέπουν στην ρουτίνα και στα δομημένα προγράμματα, έτσι το καλύτερο πράγμα που έχετε να κάνετε είναι να τους βάλετε σε μία νέα ρουτίνα. Το κλειδί πάντα παραμένει όμως η ελαστικότητα και η περιέργεια σε σχέση με το πώς αυτή η ρουτίνα θα μοιάζει. Ένας τρόπος είναι να έχετε κανονισμένα πράγματα τα οποία κάνετε σε συγκεκριμένο χρόνο, όπως το οικογενειακό μεσημεριανό γεύμα, το διάβασμα, τα διαλείμματα, και η καθημερινή εξωτερική άθληση. Επομένως, με αυτόν τον τρόπο δημιουργείτε μία νέα νόρμα και δομή στην καθημερινότητα.
Πώς βάζετε τα όρια μέσα στο σπίτι;
Τα όρια θα τα εξηγήσετε στα παιδιά ανάλογα με την ηλικία στην οποία βρίσκονται. Μπορείτε να τους πείτε ότι, για το χρονικό διάστημα στο οποίο έχετε μία σημαντική τηλεδιάσκεψη, η πόρτα θα πρέπει να παραμείνει κλειστή. Αν τα παιδιά είναι πολύ μικρά θα πρέπει να σκεφτείτε αν μπορούν να παραμείνουν μόνα, ή μπορείτε να προγραμματίσετε τις τηλεδιασκέψεις σας την ώρα που αυτά κάνουν τηλεκπαίδευση.
Δεν είναι εύκολο όλα αυτά να λειτουργούν τέλεια. Αν είστε δύο γονείς μέσα στο σπίτι, μπορείτε να εργάζεστε την ώρα που ο άλλος κρατάει τα παιδιά και εναλλάξ. Ωστόσο θα πρέπει να είστε επιεικείς τόσο με τα παιδιά όσο και με τον εαυτό σας, γνωρίζοντας ότι δεν θα λειτουργήσει τέλεια αυτή κατάσταση.
Πως θα διαχειριστείτε τα συναισθήματα αυτή την περίοδο;
Αυτή η περίοδος είναι ένας τρελός τρόπος με τον οποίο αναγκαζόμαστε να κατεβάσουμε ρυθμούς και να συνδεθούμε με τους αγαπημένους μας. Σίγουρα δεν είναι αυτό που θα θέλαμε, αλλά αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Είμαστε όλοι μέσα σε αυτό. Αν μπορέσουμε να ανοίξουμε λίγο το μυαλό μας και να αναλογιστούμε πάνω σε αυτό, θα νιώσουμε λιγότερο μόνοι και μεγαλύτερη συμπόνια προς όλους. Κανείς μας δεν ξέρει τι κάνουμε και προς τα που πάμε. Μέρα με τη μέρα προσπαθούμε να το ξεδιαλύνουμε. Ωστόσο, πάρτε μια βαθιά ανάσα εσείς οι γονείς και ηρεμήστε.
Αυτή η κατάσταση σας κάνει να αισθάνεστε έξω από τα νερά σας και καλείστε να προσαρμοστείτε ανάλογα, όπως ακριβώς και τα παιδιά. Τα τελευταία βλέπουν οτιδήποτε κάνετε, και ακούν οτιδήποτε λέτε. Αν εσείς προσαρμοστείτε με ελαστικότητα, ηρεμία και ανεκτικότητα στη νέα πραγματικότητα, αντίστοιχα το ίδιο θα μιμηθούν και τα παιδιά σας. Αντίθετα, αν στα προβλήματα που ανακύπτουν αντιδράτε με εκνευρισμό και φωνές, και τα παιδιά αντίστοιχα θα συμπεριφερθούν ανάλογα. Θα πρέπει όλοι να μάθουμε αυτήν την περίοδο να είμαστε πιο ανεκτικοί και ελαστικοί.
Υπάρχουν εργαλεία που θα βοηθήσουν τα παιδιά να εκφραστούν;
Ο χορός, η μουσική, η ζωγραφική, οι κατασκευές είναι μερικά από τα πράγματα που επιτρέπουν στα παιδιά να εκφραστούν με οποιονδήποτε τρόπο αυτά θέλουν.
Ωστόσο, το πιο σημαντικό πράγμα είναι όλοι μέσα στην οικογένεια να βρίσκονται σε κίνηση. Βγείτε έξω από το σπίτι, με όλες τις προφυλάξεις που απαιτούνται, ή γυμναστείτε μέσα στο σπίτι. Κάντε το μέρος της ρουτίνας σας, καθώς η άσκηση είναι ένας σημαντικός τρόπος εκτόνωσης και αντιμετώπισης του άγχους. Ακόμη, είναι ένας τρόπος για τις οικογένειες να συνδεθούν και να περάσουν καλά, ειδικά αν κάνουν κάτι όπως ο χορός ή τα διαδικτυακά ομαδικά προγράμματα γυμναστικής.
Και πάλι όμως θα πω «βγείτε έξω», με ασφάλεια βέβαια. Μπορεί τα παιδιά σας να σας πουν ότι δε θέλουν ή βαριούνται να πάνε για περπάτημα. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό έστω κι ένα ολιγόλεπτο περπάτημα γύρω από το οικοδομικό τετράγωνο, καθώς όταν βγαίνουμε έξω και αλλάζουμε περιβάλλον, αλλάζει όλη η προοπτική μας και «καθαρίζει» η σκέψη μας.
Τέλος, το πιο σημαντικό εργαλείο που θα βοηθήσει τα παιδιά να καταπολεμήσουν την απομόνωση και τη βαρεμάρα είναι το ίντερνετ. Έτσι κι αλλιώς τα σημερινά παιδιά έχουν συνηθίσει να επικοινωνούν μέσα από τις οθόνες, έχουν μεγαλώσει με αυτόν τον τρόπο. Και αυτό το διάστημα, που στερούνται της κοινωνικοποίησης και της αλληλεπίδρασης, θα πρέπει να κανονίσετε ώστε να αλληλεπιδρούν και να παίζουν παιχνίδια με τους φίλους τους, ή να λύνουν ασκήσεις με τους συμμαθητές τους μέσα από ομαδικές βιντεοκλήσεις.
Τι κάνετε όταν όλο αυτό τελειώσει; Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά να επιστρέψουν πίσω στην κανονικότητα;
Απαντήστε στα ερωτήματα των παιδιών που συνεχώς ανακύπτουν. Μιλάτε τους τακτικά. Ρωτείστε τους ποιες είναι οι ανησυχίες τους, πείτε τους την αλήθεια και δώστε ρεαλιστικές απαντήσεις. Αν συζητάτε τα συναισθήματά τους και τους δίνετε χώρο και χρόνο, θα μπορέσετε να τους δώσετε πληροφορίες με τρόπο που να μπορούν να τον διαχειριστούν συναισθηματικά.
Θα πρέπει να είστε πιο επιεικείς, και να σκέφτεστε ότι, ακόμα κι αν χάθηκαν κάποια μαθήματα και κάποιοι στόχοι δεν πραγματοποιήθηκαν, σε τελική ανάλυση αυτό δεν μετράει τώρα. Αυτό που είναι σημαντικό είναι η υγεία, και η σύνδεση και επικοινωνία με τα παιδιά σας. Αυτή τη στιγμή θα πρέπει να σκεφτείτε ότι μία στιγμή γέλιου με τα παιδιά σας μπορεί να είναι πολύ πιο επιδραστική και αξιομνημόνευτη από οποιοδήποτε μάθημα.
